فرض کنید در جلسه ای هستید و دارید به حرفی گوش می دهید که صد درصد با آن مخالف هستید! چه می کنید؟ می خواهید نظر مخالف خود را بیان کنید ولی به یاد می آورید دفعه ی قبل به کسی که مخالفت اش را بیان کرد برچسب ” آدم بدقلق ” و ” وصله نچسب” زدند. آیا باید همیشه از این قضیه واهمه داشت و مخالفت نکرد؟ یا اینکه می توان مخالفت کرد بدون اینکه مایه کدورت دیگران شویم و برچسبی به ما بزنند؟
ابراز مخالفت هوشمندانه یک از مهمترین مهارت های ارتباطی است. توانایی ایجاد موافقت هوشمندانه و کم اصطکاک و متقاعد کردن دیگران از اینکه نقطه نظر شما درست است و نه لزوما آنچه بقیه بر سر آن توافق دارند می تواند بهترین استراتژی برای تاثیرگزاری بر روی نتیجه باشد و همراهی افراد با شما را به دنبال داشته باشد. برای ابراز مخالفت هوشمندانه و یا به عبارتی هنرمندانه به نکات زیر توجه کنید:
واژه گزینی و جمله بندی دقیق داشته باشید: به واژگان و ظرافت های زبانی توجه ویژه داشته باشید. سعی کنید نحوه انتخاب و چینش کلمات شما به گونه ای باشد که حرف های شما کمترین اصطکاک و جبهه گیری را ایجاد کنند. به گونه ای صحبت نکنید که تند، پرخاشگر و مغرض به نظر بیایید. نحوه بیان خود را تعدیل کنید و در ابراز مخالفت آنقدر نرم و زیرکانه عمل کنید که حرف های شما جانبدارانه تلقی نشود.
به جای مخالفت صریح ابتدا ابراز تردید کنید: با طرح سوالات هوشمندانه در خصوص نظراتی که با آن ها مخالف هستید ابراز تردید کنید و سعی کنید به گونه ای این کار را انجام دهید که دیگران را به سمت تردید و در نتیجه تفکر هدایت کنید.
زمان مناسب را انتخاب کنید: ” هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد.” اساسا بهتر است وقتی بحث بالا گرفته و یا احساس می کنید افراد با پشتوانه احساسی قوی نظرات خود را ابراز می کنند با آن ها مخالفت صریح و درجا نداشته باشید. این کار تنها موجب می شود مخاطب شما حالت تهاجمی و یا تدافعی به خود بگیرد. به افراد زمان ابراز کامل و فروکش کردن احساسات شان را بدهید. هیچ کس دوست ندارد ایده و نظر و پیشنهادش مورد نقد آنی و بدتر از آن حمله قرار گیرد.
منطق خود را شفاف توضیح دهید: تنها موضع مخالف خود را بیان نکنید بلکه با لحنی آرام و به گونه ای عقلایی دلیل اتخاذ موضع تان را نیز تبیین کنید. برای این کار بهتر است از رویکرد استقرایی استفاده کنید: با توضیح اطلاعات و یا تجربیات تان شروع کنید تا افراد به قوه ی استدلال شما پی ببرند قبل از اینکه بخواهید موضوع آن ها را مورد سوال قرار دهید.
جمع را به ارائه راه حل جایگزین هدایت کنید: برای رسیدن به راه حل صحیح جریان سازی فکری انجام دهید بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که دیگران را به فکر وادارید و به گونه ای عمل کنید که سایرین هم به صورت فعالانه در بحث برای رسیدن به ایده بهتر فکر و ابراز عقیده کنند.
به یاد داشته باشید ابراز مخالفت نه تنها نشان دهنده قدرت تفکر شماست (البته اگر بر پایه تفکر باشد و نه غرض ورزی) بلکه نشان دهنده آن است که شما برای عملکرد تیم و سازمان اهمیت قائل هستید. فقط کافی است در این کار دقت، زکاوت و حوصله به خرج دهید و هموراه سعی داشته باشید که کمترین اصطکاک را ایجاد کنید.