قطعا همه ما می دانیم تفاوت بسیاری بین شنیدن و گوش کردن است. بر اساس تعاریف ارائه شده ” شنیدن عمل ناخودآگاه دریافت اصوات و اطلاعات از طریق گوش ها است.” در حالی که گوش کردن ” عمل توجه متمرکز به اصوات به منظور درک آنچه گفته می شود، خوانده می شود و یا نواخته می شود است.”
گوش کردن صحیح و آگاهانه مستلزم صد در صد تمرکز و توجه ما به شخصی است که در حال صحبت کردن است. در واقع گوش کردن آگاهانه همراهی منسجم با گوینده هنگام گفتگو است.
به زمانی فکر کنید که با کسی همچون همکار، همسر و یا یک دوست صحبت می کردید و بعد از صحبت کردن حس کردید سبک تر شده اید و به شما توجه شده است. این به احتمال زیاد به این دلیل است که این افراد به شما آگاهانه گوش می دادند. با این حال گوش کردن آگاهانه کار ساده ای نیست.
چرا گوش نمی کنیم!
تمرکز کردن بر یک چیز به ویژه در زندگی پر مشغله امروز کار ساده ای نیست و بسیار انرژی بر است. قطع کردن حواس خود از سایر چیزها و تنها بر یک چیز و یک نفر متمرکز شدن کار دشواری است. اغلب زمانی که به کسی گوش می دهیم این کار را نیمه کاره انجام می دهیم چرا که حواس و توجه خود را به سایر چیزهای دیگر چه در ذهن چه در محیط بیرون معطوف می کنیم. به همین خاطر گوش کردن آگاهانه یک مهارت است که بهبود آن مستلزم تمرین است و این تمرین خود به گونه ای مراقبه شمار می آید چرا که تمام توجه خود را باید معطوف به یک چیز بکنیم و این کار بسیار دشوار است.
پنج گام برای تبدیل کردن شنیدن غریزی به گوش کردن آگاهانه
دفعه بعد که قرار است به کسی یا چیزی گوش کنیم، گوش کردن آگاهانه را تمرین کنیم. برای این کار چهار اقدام زیر را انجام دهیم .
- بر روی گوینده تمرکز کنیم خود را از هر چه بر هم زننده تمرکز است قطع کنیم مثل موبایل، تلویزیون، روزنامه و افکار…
- حضور داشته باشیم هیچ چیزی بدتر از این نیست که بارها از گوینده بخواهیم به خاطر حواس پرتی مان حرفش را تکرار کند. کاملا حضور داشته باشیم و سعی کنیم افکار مزاحم را کنار بزنیم.
- در برابر آنچه می شنویم پذیرا باشیم بگذاریم طرف مقابل خود را بدون قضاوت ابراز کند، خواه مخالف باشیم خواه موافق
- حرف گوینده را قطع نکنیم دندان سر جگر بگذاریم و سکوت کنیم. نگذاریم با حرف زدن مان و ابراز نظر بی موقع افراد خود را سانسور و تحریف کنند و یا موضع تدافعی و یا تهاجمی بگیرند. تنها برای شفاف سازی و درک بهتر سوال کنیم و یا صحت فهم خود را با گوینده بررسی کنیم.
- بهحرکات بدن مان (زبان بدن) توجه کنیم. حرکات بدن ما نشان دهنده گوش کردن آگاهانه ما است، نوع نگاه و شیوه ایستادن و نشستن ما در مقابل گوینده و سایر حرکات بدن ما می تواند بازگوکننده کیفیت گوش کردن ما باشد.
رعایت همین پنج عامل بهبود چشمگیری در مهارت شنیدن ما ایجاد می کند. توجه داشته باشیم که عدم گوش کردن آگاهانه یکی از بزرگترین موانع ارتباطی و یکی از رایج ترین عوامل بروز اختلاف و تعارض است. اما از سوی دیگر گوش کردن آگاهانه موجب ایجاد درک بهتر و برقراری رابطه ای موثرتر می شود. همواره به یاد داشته باشیم شنیدن آگاهانه به هیچ وجه به معنی موافقت نیست بلکه نشانه ی احترام و شعور بالاست.