روزهای ما سرشار است از جریان تصمیم گیری های متعددد. بر اساس تحقیق انجام شده در دانشگاه کلمبیا ما حدود ۷۰ تصمیم در طول روز می گیریم. بعضی از این تصمیم ها جزئی و پیش پا افتاده هستند مثل تصمیم برای اینکه چه بخوریم، چه مسیری را انتخاب کنیم و یا به چه ترتیبی کارهای روزانه مان را انجام دهیم و بعضی دیگر دشوار هستند مثل تصمیم انتخاب بین دو پیشنهاد کاری، جابجایی محل سکونت و یا پایان دادن به یک رابطه.
حال که در طول روز این تعداد تصمیم را باید بگیریم فراگیری چگونگی تصمیم گیری صحیح برای موفقیت و بهزیستی مان اهمیت ویژه ای دارد.
برای بهینه سازی فرایند تصمیم گیری به مواردزیر توجه کنید:
- مغز هم مثل ماهیچه عمل می کند. اگر در طول روز بیش از اندازه مجبور به تصمیم گیری باشیم مغز هم مثل ماهیچه خسته می شود و نمی توانیم تصمیمات موثر بگیریم. برای پیشگیری از این خستگی بهتر است فرایند تصمیم گیری درباره موضوعات جزئی را تبدیل به یک رویه معمول کنیم تا مجبور نباشیم برای تصمیم گیری درباره آن ها انرژی زیادی صرف کنیم و بتوانیم عمده انرژی خود را تنها صرف تصمیمات مهم کنیم. مثلا تصمیم “چی بپوشم؟” که برای بعضی از ما درگیری ذهنی زیاد بوجود می آورد را با یک برنامه ریزی منظم و صرف اندکی وقت تبدیل به یک رویه معمول بکنیم.
- زمانی تصمیمات مهم خود رابگیریم که در بالاترین سطح انرژی خود هستیم و نه بعد از خستگی کار روزانه که دیگر انرژی برای مان باقی نمانده است. البته زمان با کیفیت هر فرد از لحاظ برخورداری از بهترین میزان انرژی در افراد متفاوت است. سعی کنیم به اصطلاح زمان بهینه کارکرد مغز خود را پیدا کنیم. وقتی با زنجیره ای از تصمیمات مهم مواجه هستیم بهتر است به خود استراحت دهیم و فضای ساکت و دور از هر چیزی که تمرکزمان را به هم می زند مثل هرگونه وسیله ارتباطی برای تفکر فراهم کنیم. همچنین به صورت مکتوب فکر کنیم تا بتوانیم بیشتر متمرکز باشیم.
- به احساسات خود توجه کنیم ولی با احساسات مان تصمیم نگیریم. بنا به گفته ای” تصمیم دائمی خود را بر اساس هیجانات زودگذر خود نگیرید!” احساسات و هیجانات خود را تشخصی دهیم و آن ها را مهم قلمداد کنیم ولی ببینیم که چگونه به طور نامحسوس بر رفتارمان تاثیر می گذارند و اجازه تفکر و تصمیم گیری متعادل و عقلایی را از ما می گیرند. متاسفانه بسیاری از ما قادر به تشخیص و مدیریت احساسات خود هنگام تصمیم گیری نیستیم و نمی توانیم حضور آن ها و تاثیرگذاری شان را مشاهده و مدیریت کنیم.
- گزینه های خود را واقع بینانه و با پشتوانه اطلاعات صحیح ارزیابی کنیم. حتما با توجه به واقعیات (facts) و اطلاعات صحیح سعی کنیم گزینه های پیش روی خود را ارزیابی کنیم تا بتوانیم تصمیمات موثرتری بگیریم. تصمیم گیری بر اساس مفروضات ذهنی بی پایه و اساس یکی از آفت های تصمیم گیری است. آنچه هرگز موقع تصمیم گیری از وجود آن ضرر نمی کنیم شفافیت است.
- زمان را در نظر داشته باشیم. قطعا جمع آوری اطلاعات اقدام بسیار مهمی است و شکی نیست که شفافیت عالی است ولی حواسمان باشد همواره نمی توان صد در صد مطمئین بود و تا دیر نشده باید تصمیم را گرفت . توجه داشته باشیم که تحلیل بیش از اندازه می تواند باعث فلج شدن ما در تصمیم گیری شود. برای تصمیم خود حتما یک ضرب العجل تعیین کنیم چرا که گاه پیش می آید تصمیم ها را بنا به هر دلیل به تعویق می اندازیم به ویژه به خاطر اشتغال به جمع آوری وسواس گونه اطلاعات.
- حتما از پیامدهای منفی و مثبت تصمیم مان به صورت نوشتاری فهرست تهیه کنیم .بسیاری از افراد تنها یا بر نقاط قوت و نتایج مطلوب تمرکز دارند و یا بر نقاط ضعف و نامطلوب . سعی کنیم حتما پیامدها مطلوب و نامطلوب تصمیم خود را به صورت نوشتار بر روی کاغذ بیاوریم، با توجه به شرایط به آن ها وزن و ارزش دهیم و سپس اقدام به انتخاب کنیم.
همواره به یاد داشته باشیم تصمیم گیری فرایندی پیچیده و گاه بغرنج است. برای بهینه سازی این فرایند و استفاده حداکثر از قوای فکری مان در این راستا در اکثر موقعیت ها رعایت برخی موارد ساده می تواند اثر بخشی ما در این مهارت را به طرز چشمگیری بهبود دهد.